Slobber wordt vaak gezien als een makkelijke en smakelijke toevoeging aan het rantsoen van een paard, vooral in de winter of bij herstel na ziekte. Maar helaas zie ik steeds vaker rantsoenen waarin slobber niet op een juiste manier wordt gebruikt waardoor er gezondheidsproblemen ontstaan. Deze 4 stellingen zijn in mijn ogen de gevaren van slobber die ik in deze blog wil bespreken.

1. Mijn paard eet slecht of weinig ruwvoer daarom geef ik slobber

2. Door veel slobber te geven kan ik mijn te dunne paard laten aankomen

3. Slobber is een gezond tussendoortje voor mijn paard

4. Warme slobber zorgt ervoor dat mijn paard lekker warm blijft in de winter

Slobber kan in specifieke gevallen een positieve bijdrage leveren aan het rantsoen van een paard maar hoort er van nature niet in thuis. Om slobber op een gezonde en veilige manier in te zetten moeten we goed weten wat de gevaren zijn.

Wat is slobber

Slobber is een voedermiddel wat vaak bestaat uit: granen, graan bijproducten, andere grondstoffen zoals bijvoorbeeld lijnzaad en bietenpulp, grassen, kruiden, oliën en toegevoegde mineralen en vitaminen, in een gemalen vorm. Dit mengsel dient aangemaakt of geweekt te worden in water, voordat het aan het paard gegeven kan worden.

1. Mijn paard eet slecht of weinig ruwvoer daarom geef ik slobber

Waarom slobber geen ruwvoer kan vervangen

Ruwvoer is niet voor niets de basis van een paarden rantsoen. Het biedt vezels en structuur. Deze 2 termen worden vaak ten onrechte door elkaar gebruikt. Het verteringsstelsel van een paard heeft beide nodig om goed te functioneren en gezond te zijn. Slobber bevat soms wel veel vezels maar geen structuur waardoor het op den duur voor grote problemen kan zorgen.

Vezels

Vezels zijn een gezonde energiebron voor een paard en dragen bij aan een gezonde darmflora. In voeders wordt het vezelgehalte uitgedrukt in ruwe celstof. Hooi bevat gemiddeld 25% ruwe celstof per kg product. Heel veel slobbers bevatten een ruwe celstof gehalte van onder de 10%. Er komen wel steeds meer slobbers met een hoger ruwe celstof gehalte, enkele zelfs boven de 20%.

Structuur

Structuur is de lengte en de hardheid van de deeltjes voer. Als voorbeeld, stro bevat zeer veel structuur, jong gras bevat heel weinig structuur. Slobber bevat nauwelijks structuur omdat het gemaakt is om naar binnen te slobberen zonder te kauwen.

Opnamesnelheid

De opname van slobber gaat zeer snel terwijl het voor paarden gezond is om uren lang bezig te zijn met voeropname. In de natuur is een paard gemiddeld 15 uur bezig met foerageren. Lang en veel foerageren draagt bij aan een mentaal gezonder paard. Wordt er veel slobber gevoerd, kan dat leiden tot minder uren per dag bezig zijn met voeropname en ook langere periodes zonder voeropname wat de mentale gezondheid van het paard niet ten goede komt en verveling en stress kan veroorzaken.

Kauwen

In tegenstelling tot kauwen op ruwvoer wordt er niet of nauwelijks gekauwd op slobber, kauwen is juist belangrijk voor de gezondheid van het gebit. Het betekent ook dat er nauwelijks speeksel geproduceerd wordt. Speeksel is belangrijk voor het neutraliseren van het maagzuur en daarmee het voorkomen van maagzweren. Slobber kan daarom het ontstaan van maagzweren in de hand werken.

Verblijf in de maag

Door het ontbreken van structuur, de natte substantie en het grote volume wat vaak gegeven wordt aan slobber verblijft het zeer kort in de maag. Dat betekent dat het maagzuur niet de kans krijgt rustig de bacteriën te doden die binnen komen en weinig tijd heeft de voedselbrij voor te bereiden op verdere vertering. Ook het enzym pepsine voor eiwitsplitsing in de maag krijgt weinig tijd zijn werk goed te doen. Het hierdoor onvoldoende voorverteerde voedsel kan de dunne darm extra belasten.

Passagesnelheid darmen

Veel structuur zorgt voor een rustige passage van de voedselbrij door de darmen. Zo heeft het verteringsstelsel de tijd om de nutriënten op de juiste plek af te breken. Slobber passeert de darmen sneller waardoor het kan gebeuren dat de vertering in de dunne darm niet optimaal verloopt en bijvoorbeeld onafgebroken koolhydraten doorstromen naar de dikke darm. Daar verstoort het de darmflora wat kan leiden tot overmatige gasvorming en zelfs koliek. Een verstoorde darmflora zorgt ook voor een verminderde fermentatie van de rest van de voedselbrij waardoor er minder rendement uit  het voer gehaald kan worden.

Prik

Veel structuur betekend ook veel “prik” voor de darmen, het prikkelt de darmen waardoor de darmperistaltiek (natuurlijke knijpende beweging) van de darmen geactiveerd wordt. Dit is belangrijk voor een goede verwerking en vertering van de voedselbrij. Slobber geeft de darmen geen prik.

Door het ontbreken van structuur kan slobber nooit een ruwvoervervanger zijn. Een kilo droge slobber verdringt circa 1 kg ruwvoer. Omdat slobber aangemaakt wordt met relatief veel water kan het paard lang een verzadigd gevoel hebben waardoor de opname van ruwvoer nog minder wordt. De structuur in het rantsoen wordt minder waardoor de gezondheid van het verteringsstelsel in het gedrang kan komen.

Wat wel te doen wanneer jouw paard slecht of weinig ruwvoer eet?

Check het ruwvoer

Ruikt het fris, zit er geen schimmel in of andere gewassen? Bevat het misschien te veel structuur, te harde stukken, waardoor het voor een paard niet fijn is om op te nemen.

Sluit een medische oorzaak uit

Zorg dat het gebit in orde is en er geen onderliggende ziekte is of stress die zorgen voor lagere opname van ruwvoer.

Zoek een ruwvoer aanvulling

Is het aangeboden ruwvoer in orde en is er geen medische oorzaak, zoek dan een goede ruwvoer aanvulling, met zoveel mogelijk structuur. Agrobs Myo Protein Flakes is bijvoorbeeld een goed product om ruwvoer aan te vullen. Paarden vinden Myo Protein Flakes vaak smakelijk en het bevat wel structuur waardoor het ook bijdraagt aan een gezond verteringsstelsel. Heeft het paard ook moeite met opname van van Myo Protein Flakes, kan Agrobs Pre-Alpin Senior gegeven worden. Dit gehakselde ruwvoer bevat iets zachtere structuur waardoor het voor paarden met bijvoorbeeld een heel slecht gebit alsnog gegeten kan worden.

2. Door veel slobber te geven kan ik mijn te dunne paard laten aankomen

Vicieuze cirkel van gewichtsverlies door slobber

Slobber wordt vaak ingezet als product om gewichtsverlies op te lossen. Vaak lijken paarden bij de start van het aanbieden van slobber daadwerkelijk wat aan te komen, het verteringsstelsel is goed actief en de darmflora in orde. Het verteringsstelsel kan de slobber aardig verwerken en het paard komt aan.

Omdat slobber aangemaakt wordt met flink wat water voer je snel een groot volume wat een paard een verzadigd gevoel geeft en het daardoor de opname van ruwvoer kan verdringen. Onder punt 1 hebben we juist gelezen hoe belangrijk ruwvoer is voor het paard voor voldoende structuur in het rantsoen. Ruwvoer zorgt voor een gezond en actief verteringsstelsel.

Door meer slobber en een lagere opname van ruwvoer wordt het verteringsstelsel langzaam luier en er kunnen verteringsproblemen ontstaan. Het gevolg is dat het rendement van het rantsoen naar beneden gaat. Het verteringsstelsel kan minder goed de benodigde nutriënten en energie uit het voer halen met als gevolg dat het paard afvalt.

De hoeveelheid slobber wordt omhoog geschroefd omdat het paard daar aan het begin mooi van aan kwam. Echter wordt het probleem alleen maar groter en zal het paard blijven afvallen, de vicieuze cirkel van gewichtsverlies door slobber.

Wat wel te doen wanneer je paard afvalt?

Sluit een medische oorzaak uit

Zorg dat het gebit in orde is en er geen onderliggende ziekte is of stress die zorgen voor gewichtsverlies.

Voer meer ruwvoer

Ruwvoer is de basis van het rantsoen. Het zorgt voor het grootste aandeel energie, bouwstoffen en nutriënten voor het lichaam van het paard. Geef het liefst ruwvoer met een suiker percentage onder de 10 %.

Vul het ruwvoer aan

Is onbeperkt ruwvoer niet mogelijk of is onbeperkt ruwvoer nog niet voldoende om het paard op gewicht te houden moet het rantsoen worden aangevuld met energie en/ of bouwstoffen. Omdat ieder paard en iedere situatie anders is kan ik hier niet in een paar zinnen de oplossing geven. Wil jij hulp bij het optimaliseren van het rantsoen van jouw paard, neem dan contact op!    

3. Slobber is een gezond tussendoortje voor mijn paard

Een stabiele darmflora is belangrijk voor een optimale vertering van het rantsoen en een goede weerstand. Zodra er voer het verteringsstelsel in komt begint de darmflora met zich aanpassen aan de voedselbrij en de nutriënten die het bevat. Daarom is het belangrijk iedere voerbeurt, het liefst minimaal 2 per dag, van dezelfde samenstelling te voeren. Op die manier blijft de darmflora zo stabiel mogelijk.

Besluit je af en toe tussendoor je paard lekker een emmer slobber te geven gaat de darmflora aan de gang om zich aan te passen aan de samenstelling van de slobber. Plotselinge veranderingen van de darmflora kunnen zorgen voor verzuring en gasvorming en kan zelfs leiden tot koliek of hoefbevangenheid.

Wat kun je wel geven als tussendoortje?

Bekend tussendoortje
Wil je toch een tussendoortje geven aan je paard, kies dan een product wat al in het rantsoen van je paard zit. Op die manier verstoor je de darmflora veel minder.

Toch slobber geven
Wil je per se slobber geven, maak het dan onderdeel van iedere voerbeurt zodat je op die manier wel balans houdt in de darmflora. Geef niet meer dan 2 liter aangemaakte slobber per keer om het overladen van de maag te voorkomen.

4. Warme slobber zorgt ervoor dat mijn paard lekker warm blijft in de winter

Het idee dat een warme slobber een paard in de winter warm houdt, is een misverstand. Hoewel een warme slobber misschien aangenaam kan zijn voor het paard, heeft het nauwelijks invloed op de kerntemperatuur of warmtehuishouding.

Een paard is een groot dier met een aanzienlijk lichaamsvolume. De warmte van een portie warme slobber, is verwaarloosbaar in vergelijking met de totale hoeveelheid warmte die nodig is om het lichaam op temperatuur te houden. De impact verdwijnt snel zodra het lichaam de warmte van de slobber heeft opgenomen.

Paarden blijven juist warm door fermentatie van vezels in de dikke darm. Dit is een langdurige en effectieve warmtebron. Slobber bevat vaak weinig vezels en kan opname van andere vezelrijke producten in het rantsoen zoals ruwvoer verdringen waardoor de uiteindelijke warmteproductie juist afneemt.

Wat kun je wel geven om je paard warm te houden?

Ruwvoer
geef je paard het liefst onbeperkt ruwvoer of vul het ruwvoer aan met bijvoorbeeld takken. Ruwvoer en takken bevatten veel vezels welke in de dikke darm door fermentatie warmte opleveren.

Vezels
kies voor aanvullende voeders naast het ruwvoer het liefst voor een product  met veel vezels. Het vezelgehalte wordt aangegeven door het ruwe celstof (RC) gehalte. Ga het liefst voor een product met een RC van boven de 20%.

Conclusie

Zoals je hebt gelezen moet er goed nagedacht worden over het gebruik van slobber in een paarden rantsoen. Onjuist gebruik kan een tegengesteld effect hebben en zelfs gezondheidsproblemen veroorzaken.

Twijfel je of slobber goed in het rantsoen van jouw paard past? Of wil je hulp met een gebalanceerd dieet? Neem gerust contact op, ik help je graag verder!

Bronnen

• Müller, C., & Smith, R. (2019). Effects of Dietary Fibre on Equine Gastrointestinal Health. Journal of Equine Nutrition, 12(3), 245–259.
• Julliand, V., & Grimm, P. (2016). The impact of diet on the hindgut microbiome: implications for health and disease. Frontiers in Veterinary Science, 3, Article 69.
• Drogoul, C., Poncet, C., & Tisserand, J. L. (2001). Feeding ground and textured cereal-based diets to horses: 1. Influence on apparent digestibility and rate of passage as compared to pelleted diets. Animal Feed Science and Technology, 92(1-2), 123–136.
• National Research Council. (2007). Nutrient Requirements of Horses. Washington, D.C.: The National Academies Press.
• (2020). Why fibre is vital to horse health.